Om goed te begrijpen wat een gemeenschappelijk beleggingsfonds is, hanteren we de definitie van de Autoriteit Financiële Markten (AFM): “instelling voor collectieve belegging (ICP) die het spaargeld van een groot aantal spaarders verzamelt om dat te beleggen in effecten (aandelen, obligaties enz.).”
Een gemeenschappelijk beleggingsfonds wordt beheerd door een vennootschap voor vermogensbeheer die zich dankzij professionals bezighoudt met het plaatsen van het kapitaal dat bij de intekenaars opgehaald werd. Een gelijkaardige rol wordt vervuld door de bevek, ofwel de beleggingsmaatschappijen met variabel kapitaal.
Hierbij moeten we wel duidelijk onderscheid maken tussen fondsen en bevek: de fondsen zijn een vermogen op zichzelf terwijl die laatste echte vennootschappen zijn waar de intekenaars aandeelhouder van worden met alle rechten die daaruit voortvloeien.
30 november 2023
6 minuten lezen
Beleggingen en levensverzekeringen
FWU - Expert Corner - FWU AG
Samenvatting
De wereld van de financiële beleggingen oefent zonder twijfel aantrekkingskracht uit op wie een functionele oplossing voor groei zoekt.
De financiële instrumenten waaruit men kan kiezen zijn legio en zijn de gemeenschappelijke beleggingsfondsen en de unit-linkedverzekeringsplannen één van de meest populaire.
Het gaat om twee soorten producten die in verschillende opzichten op elkaar lijken maar tegelijkertijd ook enkele verschillen vertonen die we eens duidelijk op een rijtje zetten.
We vertrekken van de definitie van beide financiële instrumenten: Wat houden een gemeenschappelijke beleggingsfonds en een unit-linkedverzekeringsplan in?
Per definitie bestaat er niet zoiets als een veilig beleggingsfonds. Het risiconiveau van gemeenschappelijke beleggingsfondsen verschilt al naargelang de gekozen activacategorie.
Om deze verschillen beter te begrijpen, vindt u hieronder een classificatie van gemeenschappelijke beleggingsfondsen op basis van het beleggingsbeleid en hoe dat het risiconiveau beïnvloedt:
Deze beleggen voornamelijk in aandelen en zijn doorgaans de meest risicovolle fondsen.
De belegging gebeurt vooral in (overheids)obligaties en het risico ligt lager dan bij een aandelenfonds.
De belegging gebeurt zowel in aandelen als in obligaties, waarbij de risicograad verschilt al naargelang er meer of minder aandelen in de portefeuille zitten.
Het gaat om fondsen die beleggen in vreemde valuta en in het algemeen in zeer liquide beleggingen, met vervaldata van niet meer dan zes maanden.
In dit soort beleggingsfonds wordt er niets opgelegd op vlak van asset allocation. De fondsbeheerder is volledig vrij wat de keuze van de beleggingen – aandelen en beleggingen – betreft zonder enige verplichting voor het vooraf bepaalde gewicht.
Nu we uitgelegd hebben wat het is, kijken we of het voordelig is om te beleggen in gemeenschappelijke beleggingsfondsen. Dat doen we door middel van een analyse van de voor- en nadelen.
Beleggen in gemeenschappelijke beleggingsfondsen is vooral voordelig dankzij de diversificatie die nagestreefd kan worden, ook zonder over grote budgetten te beschikken, en dit met beperkte kosten voor een fondsbeheerder ten opzichte van de kosten die een individuele belegger zou moeten dragen.
Een ander voordeel is ook het actief vermogensbeheer waarmee de fondsbeheerder altijd probeert de benchmark te kloppen. Nog zo'n pluspunt is de mogelijkheid om deel te nemen aan een gemeenschappelijk beleggingsfonds, ook als je niet over grote bedragen beschikt; en dit is dankzij de CAP's, ofwel de accumulatieplannen, die periodieke stortingen mogelijk maken die ook eerder bescheiden kunnen zijn.
Kortom, de belegger heeft behoorlijk wat vrijheid in de keuze van de fondsen waarin hij wil beleggen en beschikt over een hele waaier aan opties in verschillende categorieën.
De gemeenschappelijke beleggingsfondsen bieden bovendien de mogelijkheid om op elk moment te (ver)kopen, aangezien het gaat om een heel liquide product waarbij er in de transactie geen tegenpartij vereist is.
Door de beheers-, instap-, uitstap- en prestatievergoedingen kunnen de gemeenschappelijke beleggingsfondsen prijzig uitvallen.
Een nadeel is ook de belasting op de meerwaarde die momenteel 26% bedraagt en wel in lijn is met de belasting die geheven wordt op andere financiële instrumenten maar toch meer dan verdubbeld is ten opzichte van de 12,5% van vroeger.
Eén van de minpunten van de gemeenschappelijke beleggingsfondsen is ook de termijn voor desinvestering, die langer is in vergelijking met de termijnen voor bijvoorbeeld de rechtstreekse aankoop van aandelen en obligaties. De beste beleggingsfondsen zijn dan ook deze die het best aansluiten bij de doelstellingen en de kenmerken van de belegger.
De unit-linkedverzekering is een speciale soort levensverzekering waarvan het rendement gelinkt is aan het verloop van een bepaalde financiële activiteit.
Unit-linkedverzekeringen bieden in het algemeen echter geen enkele garantie, aangezien ze blootgesteld zijn aan de marktschommelingen en dus risico op verlies lopen. In sommige gevallen kan een vorm van integrale of gedeeltelijke bescherming van het kapitaal wel voorzien zijn.
Bij de unit-linkedverzekeringen worden de door de intekenaar betaalde premies, verminderd met de instap- en beheerskosten, gebruikt om fracties van gemeenschappelijke beleggingsfondsen aan te kopen.
Dit kunnen eigen fondsen van de verzekeringsmaatschappij zijn of externe fondsen die in dat geval beheerd worden door een onderneming voor vermogensbeheer of een bevek die door de verzekeringsmaatschappij aangeduid wordt.
De unit-linkedverzekeringen zijn dus een gemengd product, aangezien het een verzekeringscomponent combineert met een financiële component.
Net zoals bij de gemeenschappelijke beleggingsfondsen, is wie intekent op een unit-linkedverzekering vrij in zijn beleggingskeuze op basis van het eigen risicoprofiel en de nagestreefde doelstellingen.
Het resultaat van de belegging hangt af van de positieve of negatieve ontwikkelingen van de financiële activiteit waaraan de polis gelinkt is en wordt dus bepaald door het rendement van het gemeenschappelijke beleggingsfonds.
Ook voor de unit-linkedverzekeringen is het mogelijk de voor- en nadelen op een rijtje te zetten die elke belegger aandachtig dient te beoordelen wanneer hij besluit voor dit soort product te gaan.
Precies wegens dat tweeledige karakter van unit-linkedlevensverzekeringen kan men genieten van de voordelen van zowel de financiële als de verzekeringscomponent.
In tegenstelling tot de gemeenschappelijke beleggingsfondsen zijn de unit-linkedverzekeringen niet voor beslag en inbeslagname vatbaar en maken ze geen deel uit van de nalatenschap waardoor ze vrijgesteld zijn van successierechten.
Een ander voordeel is de maximale vrijheid om de begunstigde van de polis te kunnen kiezen zonder hiervoor noodzakelijkerwijs één van de erfgenamen aan te moeten duiden.
Het product kan dus uitpakken met een grote flexibiliteit wat de bevoegdheid van de intekenaar betreft om de belegging te diversifiëren op basis van diens eigen behoeften en deze daarna door middel van switches nog aan te passen.
De sterkte van de unit-linkedverzekeringen zit hem vast en zeker in de fiscale voordelen die ze bieden: de uitgestelde belastingheffing en de fiscale heffing op het nettorendement van de belegging waardoor optimalisatie op lange termijn mogelijk is.
Belastinguitstel is het voornaamste kenmerk van dit product en betekent dat het rendement enkel belast wordt op het moment van de terugbetaling of de afkoop, terwijl dit bij de gemeenschappelijke beleggingsfondsen aan het einde van elk kalenderjaar plaatsvindt.
Door de belastingheffing op het nettorendement van de belegging kunnen de winsten en de verliezen gecompenseerd worden, ook wanneer de verliezen opgetekend worden na het maken van winst.
De kosten liggen normaliter hoger dan de beperkte kosten voor een rechtstreekse aankoop van fracties van een gemeenschappelijk beleggingsfonds en hebben dan ook een aanzienlijke impact op het rendement van de beleggingsportefeuille.
De unit-linkedverzekeringen worden dubbel belast; één keer op het interne fonds en nog een keer op de fondsen waarin door dat fonds belegd wordt.
Ten slotte is het zo dat boetes kunnen worden opgelegd aan eventuele opgelegde uitbetalingstermijnen. Er bestaan echter ook unit-linkedverzekeringsproducten die in het geval van uitstap uitermate voordelige voorwaarden aanbieden.
Nu rijst spontaan de vraag: unit-linkedverzekering of beleggingsfonds?
Deze vraag is niet gemakkelijk te beantwoorden omdat, zoals we eerder al zagen, elk van beide producten zowel voor- als nadelen inhoudt.
Bij de keuze tussen unit-linkedverzekeringen of beleggingsfondsen hangt alles af van doelstellingen die nagestreefd worden.
Wie mikt op burgerrechtelijke en fiscale voordelen dient sowieso de unit-linkedverzekeringen te kiezen die in vergelijking met de beleggingsfondsen ook het herroepingsrecht bieden.
Wie intekent op een unit-linkedverzekering, kan het voorstel intrekken tot het moment waarop de verzekeringsmaatschappij de aanvaarding ervan meedeelt, en beschikt vervolgens nog over een termijn van 30 dagen om de overeenkomst te herroepen.
Bij de beleggingsfondsen geldt het herroepingsrecht enkel in het geval van een extern aanbod.
Wie geen nood heeft aan de verzekeringsvoordelen van de unit-linked, doet er goed aan te opteren voor de beleggingsfondsen, om zo rechtstreeks en met minder kosten te kunnen beleggen.
We moeten echter erbij vertellen dat de unit-linked bij een belegging dankzij hun fiscale voordelen een streepje voorhebben in de portefeuille op middellange termijn ten opzichte van de beleggingsfondsen.
Unit-linkedverzekeringen en gemeenschappelijke beleggingsfondsen:
zijn gelijkaardige producten maar verschillen op meerdere vlakken van elkaar
hebben elk voor- en nadelen
moeten gekozen worden op basis van de noden van de belegger
Goed om weten
Bij unit-linkedverzekeringen wordt het rendement enkel belast op het moment van de terugbetaling of de afkoop.