26 februari 2024

7 minuten lezen

Beleggingen en levensverzekeringen

De nudge-theorie: sparen volgens Richard Thaler
FWU Expert Corner Logo

FWU - Expert Corner - FWU AG

  • Gedragseconomie en Richard Thaler

  • Nudge: het duwtje in de goede richting

  • Voorbeelden van nudging

  • De nudge-theorie en het sparen

  • Hoe past FWU de nudge-theorie toe

  • Conclusies: je gids voor je financiële toekomst

De nudge-theorie werd ontwikkeld door Nobelprijswinnaar voor de economie Richard Thaler en beschreven in de bestseller “Nudge: Improving Decisions about Health, Wealth, and Happiness”. De theorie heeft de manier waarop we het menselijk gedrag op vlak van financiële beslissingen begrijpen en beïnvloeden ingrijpend veranderd. 

Het concept ‘nudge’ is gebaseerd op het idee dat kleine afwijkingen van voorafbepaalde keuzes een aanzienlijke impact kunnen hebben op de beslissingen van mensen, waarbij deze geduwd worden in de richting van gunstigere resultaten, zonder ze hiertoe te dwingen of hen keuzevrijheid in te perken.

Het is niet de bedoeling van deze theorie om bepaalde keuzes die beter zijn dan andere te bepalen of op te leggen, maar wel elke belegger te sensibiliseren om zo een context te creëren waarin het maken van een beslissing eenvoudiger en functioneler is. 

We bekijken van naderbij wie Richard Thaler is, wat nudging is en in welke zin het iets te maken heeft met de gedragseconomie en sparen.

Gedragseconomie en Richard Thaler

Voor wie hem niet zou kennen, Richard Thaler is een Amerikaanse econoom die in 1945 geboren is. Hij is ook schrijver van succesvolle boeken en professor aan de Universiteit van Chicago.

Naast zijn werk als academicus was Thaler actief consultant voor verschillende organisaties en regeringen; zo heeft hij voor de Britse regering met succes de nudgingstrategie toegepast om meer inwoners te doen deelnemen aan spaar- en gezondheidsprogramma's.

Zijn invloed op de gedragseconomie strekt zich ook uit tot de bedrijfsfinanciën waar zijn theorieën als cruciaal beschouwd worden om de besluitvormingsprocessen binnen organisaties en financiële markten te begrijpen.

Dankzij zijn impact op het begrijpen van menselijk gedrag in financiële contexten heeft Thaler met de nudge-theorie een bijdrage geleverd tot de psychologie van de economische theorieën door te bestuderen hoe cognitieve bias een invloed heeft op financiële beslissingen. 

Zijn werk heeft geleid tot het concept ‘nudge’ om de financiële keuzes van mensen te verbeteren. Maar wat betekent ‘nudge’ nu precies?

Nudge, het duwtje in de goede richting

De vertaling van ‘nudge’ is in dit geval ‘duwtje’, het zogenaamde ‘duwtje in de goede richting’, dat perfect de niet-invasieve aanpak voor de gedragswijziging omschrijft die door Thaler bedacht werd.

De conclusie van Thaler is duidelijk: kleine psychologische aanmoedigingen gebruiken om het gedrag van mensen te sturen is doeltreffender dan het opleggen van financiële regels en stimulansen! 

Deze aanpak maakt gebruikt van de kennis van de cognitieve mechanismen op basis waarvan beslissingen genomen worden, rekening houdend met de behoeften en kenmerken van het individu of een voorafbepaald target, en kan uiteraard toegepast worden in de gedragseconomie.

Nudging is gebaseerd op sleutelprincipes zoals de keuzearchitectuur en het begrijpen van gedragsbias, en komt tot uiting in kleine suggesties of aanwijzingen om het gedrag van mensen positief te beïnvloeden, zonder echter de keuzevrijheid in te perken.

Hoe gebeurt dit en in welke contexten wordt nudging toegepast?

Voorbeelden van nudging

Nudging wordt met succes toegepast in verschillende contexten, met inbegrip van marketing en de financiële sector. Het doel van marketing is om door middel van kleine positieve stimuli, zoals aanbiedingen voor beperkte tijd of sociale feedback, het gedrag van de consument te beïnvloeden en zo de doeltreffendheid van verkoopsstrategieën en promotie te verbeteren.

Beloningen en stimulansen zoals prijzen en kortingen of het krijgen van sociale feedback (de keuze voor een bepaald product of dienst door andere consumenten) kunnen het gedrag van mogelijke kopers beïnvloeden.

Belastingen betalen

Eén van de meest opzienbarende voorbeelden komt uit Engeland: om de burgers te overtuigen te betalen volstond het om in de uitnodigingsbrief, die kort voor de deadline verstuurd werd, een boodschap te vermelden die het engagement van de grotere, voorbeeldige groep in de verf zet. In plaats van de anonieme vraag “Heb je je belastingen betaald?” kwam er een stelling: “9 op de 10 mensen in je wijk hebben op tijd hun belastingen betaald. Jij maakt deel uit van die kleine minderheid die dat niet gedaan heeft”.

Een banale wijziging van de tekst, kort en bondig, die het initiatief driehonderd keer zo doeltreffend heeft gemaakt. Het volstond om te verwijzen naar de voorbeeldige buren om de vele burgers die niet geneigd waren om aan hun plicht te voldoen over de streep te trekken.

Heel wat wetenschappers en professionals hebben immers aangehaald dat de beschrijvende voorschriften van sociale aard beter werken dat de dwingende voorschriften en dat deze een concrete invloed uitoefenen op de bevolking bij de keuzes die ze elke dag maken.

De nudge-theorie en sparen

Na deze uitvoerige maar noodzakelijke inleiding werpen we een blik op dat wat ons meer aanbelangt: de financiële context.

De nudge-theorie van Richard Thaler bleek uitermate doeltreffend te zijn als het over sparen gaat. Daarom lichten we deze aanpak toe op basis van de eisen en kenmerken waar spaarders en beleggers in geïnteresseerd zijn, met aandacht ook voor praktische toepassingen en bijkomende concepten. 

Veel mensen hebben het moeilijk met plannen en met sparen voor de toekomst door hun impulsiviteit of uitstelgedrag. Waarschijnlijk heb je ook wel eens, om de meest uiteenlopende redenen, het afsluiten van een levensverzekering of kapitaalvormingsplan op de lange baan geschoven; wel, dan hebben we goed nieuws voor jou! Nudging draait net om de strategieën die helpen om deze uitdagingen op het vlak van gedrag te boven te komen. Laten we eens kijken welke strategieën dat zijn. 

De ‘voorafbepaalde keuze’ is een veel gebruikte techniek. Een voorafbepaald spaarplan dat automatisch ingesteld wordt bij het openen van een zichtrekening verhoogt aanzienlijk de kans om te beginnen met sparen. Hetzelfde geldt voor het automatisch deelnemen aan pensioenplannen wanneer men van job verandert.

Onmiddellijke en transparante feedback geven op de uitgave- en spaargewoonten kan een krachtige nudge zijn. Duidelijke grafieken en regelmatige rapporten kunnen je aanmoedigen om er gezonde financiële gedragingen op na te houden.

De opties op vlak van sparen vereenvoudigen kan helpen om keuzestress te verminderen. De duidelijke voorstelling van de voordelen en gevolgen van financiële keuzes maakt de weg vrij voor beter geïnformeerde beslissingen.

Meer financiële opvoeding als onderdeel van de dagdagelijkse interacties is ongetwijfeld een doeltreffende nudge. Hoe meer je je bewust bent van de financiële opties die er zijn en de voordelen die spaargeld biedt, hoe groter de kans dat je verantwoordelijke gewoontes gaat aannemen op vlak van sparen.

Hoe past FWU de nudge-theorie toe

FWU maakt van deze aanpak gebruik bij het aanbieden van zijn producten die je willen leiden naar beslissingen die je veiligheid en je financiële welzijn naar een hoger niveau tillen. 

De unit-linkedverzekeringen op (middel)lange termijn van FWU optimaliseren continu de belegging dankzij baanbrekende technologische oplossingen, en dit uitsluitend op basis van objectieve gegevens.

Als je op zoek bent naar een slimme manier om de kansen te grijpen om je vermogen te doen toenemen en tegelijkertijd je financiële toekomst te beschermen, dan zit je bij ons juist:

  1. Gemakkelijke beslissingen: Wij maken het beslissingsproces eenvoudig door de informatie over onze producten en de voordelen ervan duidelijk en toegankelijk te maken. Met onze levensverzekeringsoplossingen worden onze klanten automatisch belegd in overeenstemming met hun risicoprofiel en doelstellingen. Meer weten hierover.

  2. Rendement op (middel)lange termijn: Voor een optimaal rendement bevorderen wij keuzes die positief zijn op (middel)lange termijn door financiële planning op lange termijn aan te moedigen. Forward Quant toont perfect aan hoe wij deze strategie toepassen: je behaalt maximaal rendement door op lange termijn te kijken door middel van een belegging in drie fases, met verschillende kapitaalgaranties afhankelijk van het gekozen risico. Meer weten hierover.

  3. Gepersonaliseerde oplossingen: ons aanbod is erop gericht om te voldoen aan jouw unieke behoeften, met de garantie dat elke keuze de juiste is voor jouw profiel. Wil je weten welk verzekeringsproduct van FWU het meest geschikt is om jouw doelstellingen op het vlak van sparen en beleggen te bereiken? Ontdek het hier.

Onze beleggingsoplossingen kunnen bogen op 40 jaar ervaring in de verzekeringssector: meer weten over FWU.

Een solide financiële toekomst

Zoals we al uitgebreid toegelicht hebben, biedt de nudge-theorie een innovatief toekomstbeeld van het beheer van menselijk gedrag op het vlak van financiële beslissingen. 

De principes van nudging incorporeren in de keuzearchitectuur is absoluut van belang om meer verantwoordelijke en duurzame financiële gewoonten te ontwikkelen, en dit gebeurt allemaal door middel van kleine en slimme psychologische ‘duwtjes’ die nauwelijks op te merken zijn. 

Het ‘duwtje in de goede richting’ maakt voor de belegger de weg vrij naar een financiële toekomst met meer zekerheid en bewustzijn, en draagt tegelijkertijd bij tot een correcte financiële planning.

Samengevat
  • De nudge-theorie is een aanpak in de gedragseconomie die gebruik maakt van kleine stimuli (‘nudges’) om de beslissingen van mensen op een positieve manier te beïnvloeden door hun cognitieve bias te benutten.

  • De bedoeling ervan is om individuele en collectieve keuzes te verbeteren door deugdelijk gedrag te sturen zonder de keuzevrijheid in te perken.

  • Het wordt toegepast in situaties waarin mensen complexe beslissingen moeten nemen of waarin men graag positief gedrag wil stimuleren zoals het instappen in spaarprogramma's of het maken van rationele financiële keuzes.

  • Het is nuttig voor de bedrijven die proberen het gedrag van de consument te sturen in de richting van voordeligere keuzes maar ook voor de spaarder die een correcte financiële planning moet opmaken.

  • Het is van belang om het menselijk gedrag bij het nemen van beslissingen te begrijpen en te verbeteren, en het helpt je om bewustere en rationelere keuzes te maken.

Goed om weten

Nudging is een doeltreffende manier om gezond financieel gedrag aan te moedigen ten voordele van beleggers, financiële instellingen, regelgevers en consultants.