20 februari 2023

6 minuten lezen

Beleggingen en levensverzekeringen

Welke factoren beïnvloeden onze keuzes bij het beleggen?
FWU Expert Corner Logo

FWU - Expert Corner - FWU AG

Samenvatting
  • Welke factoren hebben een invloed op beleggingsbeslissingen 

  • De externe invloeden op de beleggingsstrategie

  • De reacties op crisissen en uforie. De rol van de gedragsfinanciering

In de economische en financiële wereld zijn er twee topics die nauw met elkaar verbonden zijn: sparen en beleggen. 

Bijna een eeuw geleden stelde de bekende Britse econoom John Maynard Keynes: “Sparen staat altijd voor beleggen.Sparen zonder beleggen is een illusie.Beleggen zonder spaartegoeden is gedoemd te mislukken.Deze moeten hand in hand gaan om ervoor te zorgen dat de economie een evenwichtige groei kent”. 

Vertrekkende vanuit deze stelling van Keynes, werpen we kort een blik op enkele gegevens om te begrijpen wat de situatie is in Europa op vlak van sparen en beleggen. 

De gegevens van Eurostat geven ons een duidelijk beeld: vanaf het eerste kwartaal van 2021 tot het derde kwartaal van 2022 is de spaarquote van de huishoudens in de eurozone gedaald van 21,5% tot 13,2%.  

Aan het einde van het derde kwartaal van 2022 bedroeg de investeringsquote 9,9%, een daling in vergelijking met de 10,1% in diezelfde periode in 2021. 

Welke factoren beïnvloeden de beleggingsbeslissingen

Het ruime scala aan beschikbare financiële instrumenten leidt sowieso tot verschillende beleggingskeuzes. 

Wie besluit om zijn eigen spaartegoeden of in het algemeen zijn beschikbare financiële middelen te plaatsen, moet een uitgestippeld traject volgen dat volgens welbepaalde stappen verloopt. 

Zonder enige twijfel wordt het vertrekpunt gevormd door het financieel plan op basis waarvan de te maken analyse en de evaluatie van de beleggingen gebeurt. 

De beleggingsstrategie wordt dus vastgelegd en bepaald op basis van verschillende aspecten die bijgevolg leiden tot welbepaalde keuzes, ook in het licht van het profiel van elke belegger. 

Er zijn verschillende factoren die een invloed hebben op de beleggingsbeslissingen en de voornaamste zijn onder andere: leeftijd, inkomen en de te behalen doelstellingen.

Leeftijd is beslist de eerste belangrijke variabele die meespeelt aangezien hier belangrijke beleggingsbeslissingen op vlak van financieel beheer van afhangen.

Een toenemende leeftijd gaat bijvoorbeeld gepaard met de noodzaak tot meer middelen op korte en middellange termijn. 

Wie jonger is, zal vast en zeker andere doelstellingen nastreven dan wie dichtbij zijn pensioen staat en dit leidt bijgevolg tot andere soorten beslissingen op vlak van beleggingen. 

Iemand van 30 à 40 jaar oud kan op een langere termijn mikken en hierdoor kan hij zich richten op meer risicovolle financiële instrumenten die tegelijkertijd mogelijk ook winstgevender zijn omdat hij meer tijd ter beschikking heeft om eventuele verliezen tijdens de looptijd van de belegging te recupereren.  

Wie al wat meer jaren op de teller heeft staan, zal zeker de voorkeur geven aan financiële instrumenten die minder risico inhouden, aangezien de kans groter is dat de belegde bedragen op kortere termijn weer te gelde gemaakt worden.

Het inkomen is een andere relevante factor die een invloed uitoefent op de beleggingsbeslissingen aangezien veel ook afhangt van de eigen beschikbare financiële middelen.

Iemand van middelbare leeftijd die al wat spaargeld heeft opgebouwd, kan in één keer in specifieke financiële producten beleggen, met een gepaste diversificatie op vlak van asset allocation. 

Wie daarentegen nog geen bedrag heeft om te beleggen, zoekt zijn toevlucht in andere oplossingen, zoals bijvoorbeeld een kapitaalopbouwplan waarmee men met een bepaalde frequentie geld opzij kan zetten

Op basis van het inkomen wijzigt het bedrag van de te beleggen middelen en daarmee ook de evaluatie van een product met pricing en geschikte kenmerken.

Kortom, wie zich afvraagt hoe de rijken en de gewone stervelingen beleggen, krijgt antwoorden die nogal ... verschillen.

De doelstellingen van een belegger, en meer in het algemeen, de beleggingsstrategie die hij kiest, staan in nauw verband met de twee factoren die zojuist tegen het licht gehouden werden: leeftijd en inkomen. 

Wie jonger is, kan bijvoorbeeld een levensverzekering afsluiten om zo de eventuele risico's te dekken die zich in de toekomst kunnen voordoen. 

Tegelijkertijd kan hij zich richten op een beleggingspolis ter aanvulling van het pensioen of om aan kapitaalopbouw te doen om zo middelen ter beschikking te hebben voor de studies van de kinderen of voor enig ander project op lange termijn. 

Een gepensioneerde wil daarentegen eerder het eigen vermogen behouden en doen toenemen om te kunnen voldoen aan behoeften op korte termijn en om een erfenis te kunnen nalaten aan de erfgenamen. 

De externe invloeden op beleggingsbeslissingen

Het zou fout zijn om te denken dat de factoren die de beleggingsstrategie beïnvloeden zich beperken tot leeftijd, inkomen en de doelstellingen die iemand wenst te bereiken. 

Aan deze zogenaamde “persoonsgebonden” elementen worden andere elementen toegevoegd die niet voortvloeien uit de situatie van de belegger zelf maar eerder verband houden met een bredere context. 

Onder de factoren die een invloed hebben op beleggingen vinden we externe invloeden die ertoe leiden dat bepaalde beleggingsportefeuilles gekozen worden afhankelijk van de context waarin men zich bevindt.

Het macro-aspect speelt een cruciale rol, denk daarbij aan het feit dat in tijden van economische groei er meer risicobereidheid is en er dus belegd wordt in instrumenten zoals aandelen en dergelijke. 

Tijdens een periode van recessie zal een belegger zich daarentegen meer richten op veilige havens, zoals valuta met een defensief profiel, goud en obligaties om er maar enkele van te noemen. 

Hetzelfde gebeurt indien er sprake is van geopolitieke spanningen die zorgen voor een voorzichtigere houding. 

Het meest recente voorbeeld is dat van de oorlog tussen Rusland en Oekraïne die begin 2022 is losgebarsten, waardoor veel beleggers enkele weken weg zijn gebleven van de aandelenbeurs. 

Nog diepgaander en langduriger was de negatieve impact van de crisis van 2007-2008 die gekenmerkt werd door een heuse beurscrash die ook ingegeven werd door de zeer sterke risicoaversie van de beleggers.  

De reacties op crisissen en uforie. De rol van de gedragsfinanciering

Door de hierboven genoemde gebeurtenissen hebben we een goed begrip van het gewicht dat externe invloeden kunnen hebben, waarbij deze op een enigszins relevante wijze het gedrag op vlak van het financiële beheer van de beleggingbeïnvloeden. 

In de geschiedenis van de economie en bijgevolg in die van de financiële markten doen er zich positieve of negatieve scenario's voor die vaak tot extreme situaties kunnen leiden en ofwel overdreven optimisme of uforie ofwel overdreven pessimisme of crisissen kunnen veroorzaken. 

De beleggingspsychologie maakt dat er vaak fouten worden gemaakt zowel in de beoordeling van de beleggingen als in het risicobeheer. 

Mensen reageren anders op de positieve of negatieve conjunctuur van de markten, zoals ingegeven door menselijke neigingen die door de gedragsfinanciering bestudeerd worden. 

Gedragsfouten en beleggingen vormen de onderzoeksmaterie van deze tak van de economie die een licht probeert te werpen op de “bias” die plaatsvindt bij het maken van financiële keuzes. 

Eén van de meest bekende is het kudde-effect bij bijvoorbeeld het (ver)kopen van een aandeel enkel omdat vele anderen dat doen, ook al is dit niet noodzakelijk de juiste keuze.

Ook de status quo bias en verliesaversie zijn erg gevaarlijk. Deze zorgen er namelijk voor dat iemand zijn beleggingen niet aanpast, ook al is er sprake van foute keuzes of relevante passiviteit. 

Het is dan ook gemakkelijk te begrijpen wat voor diepgaande invloed de bias uitoefenen op de beleggingsbeslissingen van mensen met betrekking tot het te kiezen product en met betrekking tot het te stellen gedrag ten opzichte van de levenscyclus van de belegging.

Samengevat

Beleggingsbeslissingen: 

  • hangen af van heel wat factoren

  • worden beïnvloed door de externe context

  • zijn onderhevig aan gedragsfouten

Goed om weten

De factoren die aan de basis liggen van een beleggingsbeslissing houden verband met de persoon zelf maar ook met diens context.